YENİ ENGELLİ YASASI: SORULAR VE CEVAPLAR..(Mehmet Açık)
Yeni engelli yasası hakkında pek çok kafa karışıklığı mevcut. Komisyondaki görüşmeler ışığında yasa tasarısına dair sorularınızı gidermek adına bu yazıyı hazırladım. Şu an için sadece komisyonda onaylanan bu düzenlemeyle ilgili önemli detaylar aşağıdadır:
Soru 1: Yeni yasanın amacı nedir?
Cevap:
Eskiden SGK sevki olmadan herhangi bir sağlık kurulundan alınan raporla vergi dairesine başvurulup vergi indirimi yazısı alınıyor ve bu belgeyle emeklilik dilekçesi veriliyordu. Yeni yasada vergi dairesi aradan kalkıyor. Emekli olabilmek için SGK’nın yönlendirdiği tam teşekküllü hastane, üniversite, eğitim araştırma veya şehir hastanelerinden iş gücü kaybı raporu alınması gerekecek.
Soru 2: Yeni yasada ne var?
Cevap:
AK Parti üyeleri, eski yasada şeker, kolesterol, tansiyon gibi yaygın rahatsızlıkların iş gücü kaybı oluşturmadığını savunuyor. Bu nedenle iş gücü kaybı tespiti daha sıkı kriterlerle yapılacak.
Soru 3: Hangi rahatsızlıklarla emekli olunabilir?
Cevap:
Yasanın getirdiği düzenlemeye göre:
• Ortopedik uzuv kayıpları,
• Multiple Skleroz (MS) hastalarında haftada en az 3 nöbet,
• Çalışmaya engel teşkil eden maluliyet kapsamındaki rahatsızlıklar.
Kısacası, rahatsızlığın çalışmanıza doğrudan engel olması gerekiyor.
Soru 4: Yeni yasanın avantajları var mı?
Cevap:
Tek avantajı, çalışma yılı ve prim gün sayısında bir miktar düşüş olması:
• Örneğin, 2005 sigorta girişli %40 raporu olan bir birey için eski yasada 20 yıl ve 4400 gün şartı aranırken, yeni yasada 18 yıl ve 4100 gün istenecek.
Ancak bu avantajın pratikte bir faydası yok, çünkü emeklilik şartlarını sağlayamayanların raporları reddedilecek.
Soru 5: Önceden alınmış eski raporlar geçerli mi?
Cevap:
• 2002’de süresiz raporla emekli olanların maaşları kesilmeyecek, raporları kontrol edilmeyecek ve maaşlarını almaya devam edecekler.
• Ancak emekli olmamış kişiler için bu raporlar geçersiz sayılacak ve yeniden iş gücü kaybı raporu alınması gerekecek.
Soru 6: Süresiz raporum var ama emekli olmama 1 yıl kaldı. Raporum geçerli mi?
Cevap:
Hayır, raporunuz geçerli değil. Çünkü yeni yasa, emekli maaşı bağlanmış olma şartını arıyor. Eğer emeklilik dilekçesi vermemişseniz, raporunuz iptal edilecek ve yeniden rapor almanız gerekecek.
Soru 7: Süreli raporum var ve maaş alıyorum. Yenileme durumunda hangi yasadan faydalanacağım?
Cevap:
• Süreli raporunuzla şu anda maaş alıyorsanız, raporunuzu yenilerken eski yasadan yararlanabileceksiniz.
• Örneğin; şeker hastalığı için %20, kolesterol için %10, tansiyon için %10, bel fıtığı için %7 gibi oranlar aynen korunacaktır.
• Bu nedenle maaş alan süreli ya da süresiz raporu olanların endişe etmesine gerek yok.
Soru 8: Vergi indirimi için rapor aldım. Emekli olabilir miyim?
Cevap:
Eğer rapor aldıktan sonra vergi indirimi için başvuruda bulunduysanız ve yeni yasa yürürlüğe girerse, maalesef raporunuz geçersiz sayılacak. Ancak emeklilik dilekçesi vermişseniz yeni yasa size dokunmayacak.
Sonuç:
Yeni engelli yasası, emeklilik süreçlerini ciddi anlamda zorlaştırıyor. Özellikle emekli olmak için gerekli raporların alınması sürecinde daha sıkı kriterler devreye giriyor ve birçok rapor red cevabıyla geri dönecek.
Mevcut durumda maaş alanlar için bir sorun görünmese de, rapor yenilemek zorunda olan veya emeklilik için bekleme sürecinde olan bireyler için bu düzenleme ciddi zorluklar yaratacak.
Not: Henüz yasa sadece komisyondan geçti. Resmi olarak yürürlüğe girmediği için takipte kalmakta fayda var.
