Kahvenin Keçiden Kupa Fincana Uzanan Öyküsü….Nihal Taş yazdı
MS 800’lü yıllarda, Habeşistan’ın (bugünkü Etiyopya) Kaffa şehrinin yüksek yaylalarında keçilerini otlatan bir çobanın fark ettiği ilginç bir olay, bugün dünya çapında tüketilen kahvenin hikâyesini başlattı.
Keçiler, bir ağacın kırmızı meyvelerini yedikten sonra canlanıyor, yerlerinde duramıyor ve uyuyamıyordu. Çoban, merakla aynı meyveleri denediğinde enerjisinin arttığını fark etti. İşte bu küçük keşif, kahvenin serüvenini başlatan kıvılcım oldu.
Kaffa’dan Dünya’ya: Kahvenin Yolculuğu
Kahve adı, bu meyvelerin bulunduğu Kaffa şehrinden geliyor. Ünü önce bölgeye, ardından tüm dünyaya yayıldı. Arap Yarımadası’nda kahveye “Qahva” denildi, İngilizler ise bu büyüleyici içeceğe “Coffee” adını verdi.
Kahve, Yemen üzerinden Osmanlı topraklarına ulaştı ve burada büyük bir tutku haline geldi. Osmanlı saraylarında kahve öyle kıymetliydi ki, padişaha kahve hazırlamak için özel bir “Kahvecibaşı” görevlendirilirdi. Kahve, sadece saray mutfaklarında değil, halkın türkülerine kadar girdi:
“Kahve Yemen’den gelir, suyu çemenden gelir.”
Dervişlerin ve Keşişlerin Kahve Hikâyesi
Kahveyi Afrika’dan Arap Yarımadası’na taşıyanlar Müslüman dervişlerdi. Onlar kahveyi basit bir şekilde hazırlıyor, kahve çekirdeklerini öğütüp sıcak suyla kaynatarak içiyorlardı. Türk kahvesi dediğimiz yöntem de bu gelenekten geldi.
Kahveyi Amerika ve Uzak Doğu’ya taşıyanlar ise Hristiyan keşişler oldu. Keşişler, kahveyi yalnızca enerji veren bir içecek olarak görmekle kalmadı, onu farklı şekillerde hazırlayarak zenginleştirdiler. Bugün severek içtiğimiz birçok kahve türü, bu yaratıcılığın bir ürünü.
Kahve Kültürü: Espresso’dan Mocha’ya
• Cappuccino: Adını, keşişlerin giydiği kapüşonlu elbiselerden aldı. Köpüklü süt, espresso ve kakao tozunun zarif birleşimi.
• Espresso: Yoğun, koyu kavrulmuş kahve. İsmi, İtalyanca “preslenmiş” veya “sıkıştırılmış” anlamına geliyor. Bazıları yanlışlıkla “Ekspresso” dese de doğru adı “Espresso.”
• Macchiato: Süt üzerine dökülen espresso ile elde edilen bu içeceğin adı, İtalyanca “benek” anlamına geliyor. Süt üzerindeki kahve beneklerine atıfta bulunuyor.
• Cafe Americano: Espresso üzerine sıcak su eklenerek yapılan bu kahve, Amerikalı askerlerin İtalya’da kahveyi yumuşatmak için bu yöntemi kullanmasıyla adını aldı.
• Mocha: Kahve, süt ve kakaonun karışımı. Adını Yemen’deki El-Mocha limanından aldı; burası bir dönem kahvenin dünyaya açıldığı kapıydı.
Kahve: Kültürleri Birleştiren İçecek
Bugün kahve, bir fincanın içine sığmayan dev bir kültürü temsil ediyor. Afrika yaylalarından başlayıp Arap çöllerine, Osmanlı saraylarından Avrupa kafelerine ve nihayet tüm dünyaya yayılan kahve, geçmişten bugüne insanları bir araya getiren bir bağ olmaya devam ediyor.
Kahve, sadece bir içecek değil; aynı zamanda tarih, keşif ve kültürlerin buluşma noktası.
