Bir Kadının “Hayır”ı Tarihi Değiştirdi: Rosa Parks ve Özgürlük Mücadelesi
Amerika Birleşik Devletleri’nin Alabama eyaletinde, Montgomery şehrinde sıradan bir gün yaşanıyordu. Takvimler 1 Aralık 1955’i gösteriyordu. O yıllarda ABD’de derin bir ırk ayrımı vardı. Zenciler (Afrika kökenli Amerikalılar) otobüslerde arka kısımda oturmak zorundaydı, beyazlar ise ön koltuklarda yer alıyordu. Eğer otobüs dolarsa, zenciler yerlerinden kalkıp beyazlara yer vermek zorundaydı.
42 yaşındaki Rosa Parks, o gün her zamanki gibi çok yorgundu. Bir konfeksiyon atölyesinde terzi olarak çalışıyor, uzun saatler boyunca ayakta durarak ailesini geçindirmeye çalışıyordu. İş çıkışı otobüse bindi, zenciler için ayrılmış olan bölüme oturdu. Otobüs ilerledikçe daha fazla beyaz yolcu bindi ve beyazlara ayrılan koltuklar doldu. Bunun üzerine otobüs şoförü, siyahi yolculardan yerlerinden kalkmalarını istedi. Üç kişi kalktı, ancak Rosa Parks yerinden kıpırdamadı.
Şoför, Rosa’ya dönerek “Kalkmalısınız” dedi. Ancak Rosa sakin ama kararlı bir şekilde “Hayır, kalkmıyorum” yanıtını verdi. Şoför ısrar etti, ancak Rosa Parks bu adaletsiz uygulamaya boyun eğmeyeceğini belirtti. Bunun üzerine otobüs şoförü polisi çağırdı ve Rosa Parks tutuklandı.
Sessiz Direniş, Büyük Bir Harekete Dönüştü
Olayın ardından Rosa Parks, 14 dolar para cezasına çarptırıldı. Ancak bu olay, Montgomery halkı için bir dönüm noktası oldu. Alabama Üniversitesi’nde görev yapan bir profesör, Rosa’nın yaşadıklarını duyunca bunu bir protestoya dönüştürme kararı aldı. Montgomery halkı, otobüsleri boykot etmeye çağrıldı.
İlk gün başarılı olunca, boykotun devam etmesine karar verildi. Siyahi toplum, otobüslere binmeyi reddetti, kilometrelerce yol yürüdü, birbirlerine destek oldu. Beyazların da desteğini alan bu boykot, kısa sürede ülke genelinde büyük bir yankı uyandırdı.
Bu harekete bir lider gerekiyordu. 26 yaşındaki genç bir vaiz, Martin Luther King Jr., boykotun başına geçti. King’in liderliğiyle hareket daha da güçlendi ve ABD tarihindeki en uzun sivil itaatsizlik eylemlerinden biri başladı.
381 Gün Süren Direniş ve Zafer
Boykot tam 381 gün sürdü. Bir yıl boyunca Montgomery’de yaşayan siyahiler, otobüslere binmeyi reddetti. Otobüs firmaları iflasın eşiğine geldi. Sadece siyahiler değil, adaletsizliği gören bazı beyazlar da boykota destek verdi. Kimisi arabasıyla siyahi komşularını işe götürdü, kimisi onları yolda bırakmamak için çaba gösterdi.
Bu kararlı duruş, sonunda büyük bir zaferle sonuçlandı. 1956 yılında ABD Anayasa Mahkemesi, otobüslerde ırk ayrımının anayasaya aykırı olduğuna hükmetti. Artık herkes, ten rengi ne olursa olsun, istediği yere oturabilecekti.
Rosa Parks ve Kadınların Gücü
Rosa Parks’ın sessiz direnişi, sadece bir ulaşım hakkı mücadelesi değildi. O, cesaretiyle bir halkın kaderini değiştirdi. Küçük bir direniş, büyük bir özgürlük mücadelesine dönüştü ve Amerika’daki sivil haklar hareketinin fitilini ateşledi.
Bugün, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde, Rosa Parks ve onun gibi tarihin akışını değiştiren tüm kadınları saygıyla anıyoruz. Kadınların cesareti, adaletsizliğe karşı direnci ve değişimi başlatma gücü, dünyayı daha yaşanabilir bir yer haline getirmeye devam ediyor.
Dünya Kadınlar Günü kutlu olsun! Çünkü her büyük değişim, bir kadının cesurca attığı adımla başlar.
