Arjantin’in İmkânsız Başarısı: Milei’nin Radikal Ekonomik Dönüşümü ve ABD’ye İlhamı
Arjantin, ekonomik krizler ve bütçe açıklarıyla geçen uzun yılların ardından 2023 yılında adeta bir mucizeye tanık oldu. Cumhurbaşkanı Javier Milei’nin liderliğinde, ülke tarihinin en radikal mali düzenlemeleri hayata geçirildi. Milei, yalnızca 6 ay gibi kısa bir sürede, Arjantin’in 113 yıldır çözülemeyen bütçe açığını kapatmayı ve kronikleşen yüksek enflasyonu yenmeyi başardı.
Bu dönüşüm, sert kemer sıkma politikalarıyla mümkün oldu. Milei, koltuğa oturduğu ilk günden itibaren ülkenin mali yapısını kökten değiştirdi. Eyaletlere yapılan transferler ve bayındırlık projelerinden savunma harcamalarına, sosyal yardımlardan tanıtım giderlerine kadar her kalem yeniden düzenlendi. Eleştirilen ve bütçenin “kara deliği” olarak görülen sosyal programlar kaldırıldı, savunma bütçesi tarihinin en düşük seviyesine indirildi.
Uluslararası Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI), Arjantin’in 2023 yılı savunma harcamalarını şöyle değerlendirdi:
“2023 yılında ülkedeki savunma yatırımı ancak 2.86 milyar dolara ulaşarak Arjantin’in GSYİH’sinin yalnızca %0,47’sine denk geldi. Bu, askeri harcama bütçesi açısından oransal bakımdan Arjantin tarihinin en düşük seviyesi…”
Ocak ayında başlatılan bu sıkı politikalar, Arjantin’i aynı yıl içinde gerçek mali dengeye ulaştırdı. Harcamaların kısılmasıyla, aylık çekirdek enflasyon yalnızca 6 ayda %0,2’ye geriledi. Dahası, sokaklara taşan yoksulluk %57’den %46’ya indi. Bu başarılar, Temsilciler Meclisi ve Senato’daki büyük direnişe rağmen elde edildi. Milei, sunduğu bütçelerin Kongre tarafından reddedilmesine rağmen kararlılığından ödün vermedi.
Elon Musk ve ABD’ye İlham:
Arjantin’in bu ekonomik başarısı, yalnızca Güney Amerika ile sınırlı kalmayabilir. Milei’nin politikalarının etkilerinin, kısa süre içinde ABD’ye kadar uzanması muhtemel. Trump’ın yeni döneminde, Elon Musk’ın devleti küçültme ve bütçe açıklarını kontrol altına alma görevini üstlenebileceği konuşuluyor. Arjantin modeli, bütçe disiplininin nasıl sağlanabileceği konusunda güçlü bir örnek teşkil ediyor.
Elon Musk’ın liderliğinde ABD’de uygulanabilecek bu yaklaşım, özellikle artan kamu borçları ve büyüyen bütçe açıklarına çözüm üretmek için bir çıkış yolu olabilir mi? Milei’nin uyguladığı sert önlemler, benzer bir radikal ekonomik dönüşüm için Amerika’da nasıl bir etki yaratır? Bu soruların yanıtını zaman gösterecek.
Ancak bir gerçek var ki, Milei’nin hikayesi yalnızca Arjantin’in değil, tüm dünyanın dikkatle takip ettiği bir deneyim haline gelmiş durumda. Arjantin’in başarı öyküsü, küresel ekonomik politikalara yeni bir yön verebilir. Milei’nin cesur adımları, ekonomik krizlerin çözümünde “imkansız” diye bir şey olmadığını gösteriyor.
Ekonomi servisi Erhan Arslan
