Tam on yıl önce 15 Aralık 2014 tarihinde yayınlanan “Suriyeli ‘zorunlu misafirler üzerine bir değerlendirme makalemden bazı bölümleri tarihe not düşme adına aşağıda paylaşayım istedim:
(…).
Esad ile anılan Suriye rejimi bu halk kalkışmasının karşısında uzun süre direnemez, “altı ay, bilemediniz bir yıl içinde çeker gider” beklentisi ve bu beklentiye yönelik tüm senaryolar çökmüş bulunuyor. Ülkede gittikçe şiddetlenen iç savaş ve ortaya çıkan yıkımın daha uzun yıllar süreceği, o zaman sonunda çatışmalar bitse de enkazdan geriye ne kalacağı, kısaca ortaya çıkan bataklıktan nasıl bir yeni ülkenin doğacağı yanıtlanması imkânsız bir soru…
Bu nedenle sosyolojik açıdan zaten genel kabul gören “göç geriye dönmez” ilkesinin karşımızdaki gerçekle daha bir pekiştiğini kabul etmek zorundayız.
Kısaca ve kimi saha çalışmalarıyla örtüşen tablodan çıkaracağımız temel sonuç şudur: Türkiye’ ye sığınmış 1,7 milyon -ki IŞİD ve benzeri yapıların toplu katliam, toplu tehcir tehdidi nedeniyle sayının çok daha yukarılara tırmanma olasılığı hayli yüksek- insanın kısa vadede geri dönme ihtimali yok, orta vadede çatışmalar azalsa da gelenlerin bir milyonunun misafirliği kalıcı iskana dönüşecek.
Çok daha lokal Lübnan iç savaşının 15 yıl sürdüğünü, aradan geçen onca zamana rağmen topraklarını terk edenlerin çok az bir kısmının gittikleri ülkelerden geriye döndüğünü ve Lübnan’ ın çatışmaların bittiği 1990′ dan 2014′ e yaklaşık 25 yıldır halen kendine gelemediğini not etmekte yarar var.
Bu nedenle makro olarak Türkiye ve özelde Mersin bu gerçekle yüzleşmek, gelen Suriyelilerle bir arada yaşama iradesini pekiştirip yol haritalarını buna göre planlamak zorunda.
…
Mersin’ de objektif ve gerçekten sahaya inen, ayakları yere basan bir envanter yapmak zorundayız. Kentte yaşayan Suriyeli sayısı konusunda bile bugün elimizde sağlıklı veri yok. Sayı konusunda resmi kurumlarla, Suriyelilerin oluşturduğu yapılanmaların iddia ettiği rakamlar o kadar farklı ki, gerçeğin ne olduğunu bilmeden ortaya atılacak hiç bir çözüm önerisinin sağlıklı olma şansı yok.
Örneğin Valilik ve Emniyet Müdürlüğüne dayanan resmi kayıtlara göre Mersin’ de 51 bini kayıtlı (bu sayı daha önce 41 bin olarak deklare ediliyordu) ve 15 bini kayıt dışı olmak üzere 66 bin Suriyeli olduğu varsayılıyor ama Suriyelilerin kurduğu derneğe göre bu sayı 200 bin. Üniversitenin yaptığı söylenen saha çalışmasında rakamın 110 bin olduğu söyleniyor, kentte de yaygın kanı 100 bin civarında olduğu yönünde.
Görüldüğü gibi kesin sayı bilinmediği gibi ortaya çıkanlar da tutarlı değil. Oysa sağlıklı veriler elde olmadığı sürece yapılacak hiç bir projeksiyonun sağlıklı olma şansı yok..
…
Bölgede mevcut sınırların anlamını yitirdiği, kağıtların karılıp yeniden dağıtılacağı bu kaosun ardından tüm dengelerin ve sınırların kan ve gözyaşıyla belirleneceği milyonlarca insanın hayatı üzerinde kurulması kaçınılmaz bir döneme soluksuz koşuyoruz.
Yarının ne getirip götüreceğinin insanlar ve kitleler bir yana kendisini bölge aktörü gören devletlerin bile öngörülmediği sonu ve yolu ön görülmeyen bir süreç bu.
/Abdullah Ayan
