Siyez: Buğdayın Babası…
Hititleri dünya imparatorluğuna taşıyan ve en ileri uygarlıklardan biri yapan buğdayın atası Siyez (emmer), ilk olarak Karacadağ eteklerinde yetişmeye başladı.
Siyez neden bu kadar önemli idi?
Siyez ilk evcilleşen buğdaydır. Vahşi buğdayın daneleri küçük ve çok sert olduğu için öğütülüp un haline getirilip kullanılamıyordu. Siyez ilk defa öğütülmüş verimli bir şekilde gıda maddesi olarak kullanılmış buğday türüdür.
Urfa Karacadağ eteklerindeki Göbeklitepe’ de bulunan şu ana kadar yapılan kazılarda yabani buğday türü olarak (en ilkel 2n14 kromozomlu) siyez buğdayı taneleri bulunmuştur.
Siyez buğdayının yetiştirme yöntemleri Göbeklitepe’ den Balkanlar’a ve Doğu Avrupa’ya hızla yayıldı.
• Siyez buğdayı asla hibritlenmedi ve genetiği ile oynanmadan günümüze kadar ulaştı.
• 12 000 yıl önce siyez buğdayını işlemeyi keşfeden atalarımızın İlk ekmeği de siyez ekmeği oldu.
• Atalarımızdan yadigar, en saf ve sağlıklı buğday olarak günümüze ulaştı.
• Günümüzde siyez buğdayı yıllardır Kastamonu topraklarında ekimi aralıksız yapılarak adaptasyonunu sağlamıştır.
• Coğrafi işaretini almıştır ve geniş alanlarda ekimi yapılarak ekim ve tüketimi yaygınlaştırılmaya devam edilmektedir.
Geç Hitit/Luvi Dönemi’nde kaya oymalarında hemşerimiz Fırtına Tanrısı Tarhundaš’ın buğday başları ve üzüm sapları tasvir edilmiştir.
Tuwana Ülkesinin Rahip Kralı Warpalawas, bolluk ve refah Tanrısı Tarhundaš’a saygısını sunarken gösterilir. Bu topraklar dünyanın ilk tahılının doğduğu yer, ardından da uygarlığın beşiği olmuştur.
