Türkiye Ekonomisi: Belirsizlikler, Riskler ve Fırsatlar
Türkiye ekonomisi, son yıllarda küresel ekonomik dalgalanmalar, yüksek enflasyon, faiz politikaları ve döviz kurlarındaki oynaklık gibi birçok faktörle mücadele ediyor. 2025 yılı itibarıyla ekonomi yönetimi, bu zorlukları aşmak için çeşitli politikalar geliştirirken, piyasalarda belirsizlik ve beklenti yönetimi önemli bir rol oynuyor.
Peki, Türkiye ekonomisini önümüzdeki dönemde neler bekliyor? Bu yazıda, enflasyon ve alım gücü, faiz politikaları, döviz kuru, dış ticaret dengesi ve yatırım ortamı gibi başlıca konuları ele alacağız.
Enflasyon ve Alım Gücü: Zorlu Mücadele Devam Ediyor
Enflasyon, Türkiye ekonomisinin en büyük sorunlarından biri olmaya devam ediyor. 2024 yılı itibarıyla yüzde 60’ları aşan enflasyon oranı, 2025’te de yüksek seyrini koruyor.
Bunun en temel nedeni, maliyet enflasyonu ve döviz kuru geçişkenliğinin yüksek olması.
• Gıda fiyatları, kira artışları ve akaryakıt maliyetleri vatandaşın günlük yaşamını doğrudan etkiliyor.
• Asgari ücret ve maaş zamları, enflasyon karşısında yetersiz kalırken, alım gücündeki düşüş iç talebi baskılıyor.
• Üretici fiyat endeksi (ÜFE) ve tüketici fiyat endeksi (TÜFE) arasındaki fark, önümüzdeki aylarda maliyetlerin tüketiciye daha fazla yansıtılabileceğini gösteriyor.
Hükümet, enflasyonla mücadelede sıkı para politikasını ve yapısal reformları ön plana çıkarıyor. Ancak, kalıcı bir fiyat istikrarı sağlanmadan vatandaşın alım gücünün artması zor görünüyor.
Faiz Politikaları: Denge Arayışı
Merkez Bankası, 2024’ün ikinci yarısından itibaren faiz artışlarına giderek enflasyonla mücadelede kararlı bir duruş sergiledi. 2025’e geldiğimizde ise faiz politikalarının etkileri tartışılıyor:
• Yüksek faiz oranları, kredi maliyetlerini artırarak iç piyasadaki tüketimi ve yatırımları sınırlıyor.
• Bankaların kredi verme iştahı, özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler (KOBİ’ler) için azalmış durumda.
• Tasarruf eğilimi, yüksek faiz getirisinden dolayı artarken, reel sektör için finansman erişimi zorlaşıyor.
Merkez Bankası’nın önümüzdeki dönemde faizleri düşürüp düşürmeyeceği, enflasyonun seyrine bağlı olacak. Ancak erken bir faiz indirimi, döviz kuru üzerinde baskı oluşturabilir ve enflasyonu tekrar yükseltebilir.
Döviz Kuru ve Dış Ticaret: İhracat mı, İthalat mı?
Türk lirasının değeri, ekonomi politikalarının başarısı açısından kritik bir gösterge olmaya devam ediyor. 2024 boyunca dalgalı bir seyir izleyen döviz kuru, 2025’te de yatırımcı güvenine bağlı olarak yönünü belirleyecek.
• İthalat bağımlılığı, döviz kuru dalgalanmalarından dolayı enflasyonu artıran bir faktör olarak öne çıkıyor.
• İhracatçılar için avantajlı bir ortam oluşsa da, küresel talepteki daralma nedeniyle dış satışlarda yavaşlama riski bulunuyor.
• Enerji ithalatı, Türkiye’nin cari açığını büyüten temel unsurlardan biri olmaya devam ediyor.
Hükümetin yeni ekonomik modelinde, ihracata dayalı büyüme stratejisi ön planda. Ancak, bu modelin başarılı olması için sanayinin katma değeri yüksek üretime yönlendirilmesi gerekiyor.
Yatırım Ortamı ve Büyüme: Yeni Dönem Stratejileri
Türkiye’nin uzun vadeli ekonomik başarısı için yabancı ve yerli yatırımları çekmesi büyük önem taşıyor. Ancak, son yıllarda artan belirsizlikler, yatırım ortamını olumsuz etkiliyor.
• Hukukun üstünlüğü ve öngörülebilirlik, yabancı yatırımcılar için kritik bir faktör.
• Sanayi ve teknoloji yatırımları, Türkiye’nin büyüme potansiyelini artırabilecek en önemli alanlar arasında.
• Yeşil enerji ve sürdürülebilir ekonomi, Avrupa Birliği (AB) ile ticari ilişkiler açısından giderek daha fazla önem kazanıyor.
Ekonomi yönetiminin, Türkiye’yi yatırımcılar için cazip bir pazar hâline getirmek amacıyla reform adımları atması gerekiyor. Aksi takdirde, sermaye çıkışları ve düşük doğrudan yabancı yatırım oranları, büyümeyi sınırlayabilir.
Sonuç: 2025’te Türkiye Ekonomisini Neler Bekliyor?
Türkiye ekonomisi, hem riskler hem de fırsatlar barındıran bir süreçten geçiyor.
• Enflasyonun kontrol altına alınması, ekonomik istikrarın en büyük anahtarı.
• Faiz ve döviz politikalarının dengeli bir şekilde yürütülmesi, ekonomik kırılganlıkları azaltabilir.
• Üretim, teknoloji ve yeşil enerji alanlarında yapılacak yatırımlar, uzun vadeli büyümenin önünü açabilir.
Önümüzdeki dönemde, ekonomi politikalarının başarısı vatandaşın günlük hayatına doğrudan yansıyacak. Dolayısıyla, ekonomi yönetiminin alacağı kararlar, sadece finansal piyasaları değil, toplumun tamamını etkilemeye devam edecek.
GHA-Ekonomi servis müd Erhan Arslan
