Moğolistan’da yaşayan ve Hoton olarak bilinen Uygur Türkleri dünya medyasında ilk kez bir Türk Belgeseli için TRT AVAZ televizyonu tarafından görüntülendi.
Cengiz Han’dan sonraki devirlerde Moğol Hanlarınca Moğollara tarım ve çiftçilik öğretmesi için Doğu Türkistan’dan getirilen Hoton Türklerinin, 300 yıldır Moğolistan’da yaşadıkları bildirildi.
Hotonlar Uygur Kökenli Bir Halktır Doç. Dr. Ekrem Kalan Hotonlar’ın tarihi kökleri için şunları söyledi:
“Hotonlar; 17 yüzyılda Doğu Türkistan’ın Hoten şehrinde yaşayan Uygur kökenli halklardan bir tanesidir. Bunlar 17. yüzyıla kadar Doğu Türkistan’da yaşarlarken Cungar Hanı Galdan Bosghit tarafından Moğolistan’a zorla göç ettirilmişlerdir.” dedi.
Hoton Türkleri Moğolistan’ın kuzeybatısında Rusya sınırında bulunan Uvs eyaleti Tarialan kasabasında Naranbulag ve Ulaangom’da yaşıyor ve nüfusları 12 bin civarında olup, genellikle tarım ve hayvancılıkla uğraşıyorlar.
Cerrahi işlem olmadan kendi buluşları ile bir yöntemle sünnet oluyorlar.
Yeni doğan bebeklere isimlerini atalarından öğrendikleri gibi kulaklarına söylüyorlar.(Ad veriyorlar)
Bugüne kadar hiç ezan sesi duymamalarına karşın mescit ve camileri bulunuyor.
Yaşam için ev olarak kullandıkları gerlerinin(Ak(Keçe) öylerin içi) Anadolu Türklerinin evlerini aratmıyor.
Misafirlerini Uğurlarken misafirlerinin arkasından süt döküyorlar.
Kapının eşiğinde asla konuşmuyor ve nazara (göz tegmesine) inanıyorlar.
Yaşlılara ve okumuş Bilge kişilere çok hürmet ediyorlar.
Ağaç dallarının rüzgarda sallanmasını kendilerine geleneksel dans olarak benimsemişler.
Hoton Türkleri de aynen Moğollar gibi Ovooları kendilerine kutsal alan ilan ediyorlar
Hoton Türkleri din adamlarına “Molda” diyorlar.
Hastalandıklarında ilk önce Şaman’a gitmeyi ihmal etmiyorlar.
Giydikleri Geleneksel kıyafetlerinde ise kendilerini koruduğuna inandıkları “Damga” ile ile birlikte geziyorlar..