Kirada %25 sınırı hâlâ geçerli olduğuna göre bu oran ne?
KİRADA ZAM ORANI NE..?
Erhan Arslan yazdı ..
✔ Neredeyse bir yıldır kira artışları için yüzde 25’lik tavan uygulanıyor. Anlaşılan bu sınırlama kağıt üstünde kalıyor. Öyle olmasa TÜİK yıllık kira artışını nisan itibarıyla yüzde 67 düzeyinde hesaplar mıydı?
✔ Peki geçen yıl yüzde 25 sınırı getirilirken TÜİK’e göre yıllık artış kaçtı; yüzde 80 mi, 100 mü? Hayır hayır, yalnızca yüzde 20 idi. Peki yüzde 20 artış hesaplanmışken niye yüzde 25 sınırı getirildi. Acaba iktidar da mı TÜİK’in hesaplamasına inanmıyor?
Kira artışına geçen yılın haziran ayında sınır getirildi. Artış oranı en fazla yüzde 25 olacaktı. Hemen hemen tüm mal ve hizmetlerin fiyatı, tam işlemiyor da olsa, serbest piyasa ekonomisi kuralları çerçevesinde belirlenirken kişi ya da kurumlar arasındaki bir sözleşmeye böyle bir sınırlama getirilmesi ne kadar doğruydu, o tabii ki tartışılır.
Hem bu kararla bir kesimin mağduriyeti giderilmek istenirken, başka bir kesim de mağdur edildi.
Aslında yapılması gereken tabii ki genel fiyat artışını frenleyecek adımlar atılmasıydı ve bunu yapacak olan da hükümetti ama işin kolayına kaçıldı ve biraz da sansasyonel olan tercih edildi.
Edildi de ne oldu? Bu karar ne ölçüde uygulanabildi?
Kira artışında yüzde 25 sınırlaması hala devam ediyor. Biraz kağıt üstünde ama… Zaten öyle olmasa TÜİK’in açıkladığı kira artışı yıllık bazda yüzde 25’in üstüne çıkar mıydı? İşte resmi veriler ortada… Yıllık kira artış oranı nisan ayı itibarıyla yüzde 67 düzeyinde.
Durun durun; “Ne yüzde 67 artışı, nerede kalmış bu oran” diye bana söylenmeyin! TÜİK böyle diyor.
Bu oranı zaten iki yönden değerlendirmek gerek…
Gerçekte bu oranda bir artış bulmak pek kolay değil, hatta neredeyse olanaksız.
Ama diğer boyut, bu oranın aslında çok yüksek olduğu. Neye göre mi, tabii ki yüzde 25 sınırlamasına göre.
Zamlar Erdoğan’a göre de yüksek
Yüzde 25’lik sınırlamanın kağıt üstünde kaldığını hem TÜİK verilerinden görüyoruz, hem bu durum en yetkili ağızlar tarafından bir anlamda itiraf ediliyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan bir süre önce yaptığı konuşmada ne dedi: “Konut ve fiyat artışları can sıkıcı hale geldi. Bu yükselişi tetikleyen çok sebep olduğunu biliyoruz. Ama yine de bu tabloyu kabul edemeyiz. Makul ve orantılı, hiçbir sebebi olmadığı halde aç gözlülükten fahiş kira artışı yapanlarla tekrar göreve devamda bunların ümüğünü sıkacağız.”
Erdoğan’ın bu sözlerinden ne çıkarmak gerekir…
Demek ki yüzde 25 artış sınırlaması kağıt üstünde kalmış, tam anlamıyla uygulanmıyor.
Demek ki TÜİK’in nisan ayı için yüzde 67 olarak ölçtüğü yıllık kira artışı da gerçeği pek yansıtmıyor, artış aslında çok daha fazla.
Yüzde 25’e niye gerek duyuldu?
Gelin biraz geri gidip geçen yıla dönelim. Kira artışına sınırlama geçen yılın haziran ayında getirildi ve yüzde 25’lik bu sınırlamanın bu yılın temmuz ayına kadar uygulanacağı belirtildi. Yeni bir düzenlemeyle süre uzatılır mı, bilmiyoruz.
Ama ortada ilginç bir durum var. Basit bir soru; geçen yıl Resmi Gazete’de 11 Haziran’da yayımlanan kanun değişikliği ile kira artışına yüzde 25 artış sınırı getirmeye niye ihtiyaç duyuldu?
11 Haziran itibarıyla belli olan yıllık kira artışı yüzde 80 ya da 90 mıydı, yüzde 100 müydü, kaçtı ki yüzde 25 kararı alındı?
TÜİK’in verilerine göre Mayıs 2022 itibarıyla kiradaki yıllık artış yüzde 20 idi! Evet yüzde 20, tam oranı verelim yüzde 20.02!
Peki devletin kurumu “Kiralar bir yılda yüzde 20 arttı” diye hesaplama yaparken, kira artışına niye yüzde 25’lik tavan getirildi ki?
Sakın o tarihlerde yıllık kira artışı çok çok yukarılarda oluştuğu için olmasın!
Herhalde öyle! Yıllık kira artışı “gerçekten” yüzde 20 olsa, o günlerde “Artış yüzde 25’i geçmeyecek” diye karar alınır mı? Böyle bir karar kira artışına tavan getirmek değil, artışı daha da yukarı çekmek anlamına gelmez mi?
Artış yüzde 20 görünürken yüzde 25 tavan olarak ilan edildiğine göre demek ki TÜİK’in hesapladığı yüzde 20’lik oranın hiçbir geçerliliği yokmuş ve iktidar bile, bakın iktidar bile bu orana inanmıyormuş!
Şu durumda acaba TÜİK’in hesapladığı TÜFE’de başka “falsolar” da var mı?
Erhan Arslan
